Beurs op kantelpunt: blijven centrale banken aandelen steunen?

ANALYSE – Amerikaanse beurzen poetsten deze week de zorgen over de omicronvariant van het coronavirus weg en klommen richting de recordniveaus van november. Tegelijk blijft het vooral op het rentefront spannend, met komende week belangrijke bijeenkomsten voor zowel de Amerikaanse Federal Reserve als de Europese Centrale Bank.

Alle ogen blijven gericht op de ontwikkeling van de inflatie, want de oplaaiende inflatie kan centrale banken dwingen om sneller dan verwacht op de monetaire rem te trappen. Het Amerikaanse inflatiecijfer dat vrijdag naar buiten kwam, toonde een gemiddelde prijsstijging van 6,8 procent in november, het hoogste niveau in bijna 40 jaar.

Fed-voorzitter Jerome Powell had hier eind november al op geanticipeerd, door toe te geven dat zijn eerdere inschatting dat de inflatiedruk ’tijdelijk’ was, niet klopte en dat prijsstijgingen een meer structureel karakter hebben gekregen. Powell heeft hierbij ook te maken met politieke druk, want op vrijwel elke Amerikaanse tv-zender gaat het over stijgende prijzen, waaronder uiteraard de benzineprijs.

De draai van de Amerikaanse centrale bank naar een duidelijke afbouw van monetaire coronasteun, heeft financiële markten het idee gegeven dat die steun sneller ingetrokken kan worden. Hierdoor komt de weg open komt te liggen naar verhogingen van de Amerikaanse beleidsrente in 2022.

Voor aandelenbeurzen wordt het mogelijk een uitdaging om de huidige all-time-highs vast te houden, op het moment dat rentestijgingen in het verschiet liggen. Het is belangrijk dat beursgenoteerde bedrijven flink winst blijven maken, anders wordt het een hele klus om aandelenkoersen verder op te stuwen, gelet op de historisch hoge waarderingen van de aandelenmarkt en de sterke koersstijgingen die we al achter de rug hebben.

In Europa houdt de ECB vooralsnog stug vol dat de hogere inflatie een tijdelijk karakter heeft en dat er geen reden is om op de monetaire rem te trappen. Maar ook in Europa neemt de onvrede toe. In de eurozone loopt de inflatie sneller op dan verwacht en het gat tussen de inflatie en spaartegoeden die geen rente opleveren, wordt elke maand groter. Wat dit betreft is de vraag of ECB-voorzitter Christine Lagarde bij het beleidsbesluit van komende week meer in de pas gaat lopen met de Fed.

Op Europese aandelenbeurzen is het beeld de afgelopen dagen overigens iets minder florissant dan in de VS, met een koersverloop dat op dagbasis nerveuzer oogt.

Kortlopende rentes in de VS en Europa lopen uiteen

Van groot belang voor de komende periode is de invloed van het beleid van de Federal Reserve en de ECB op de rentemarkten.

De verwachting is dat de VS het goedkoopgeldbeleid zal terugdraaien en dat dit vooral effect heeft op rentes met kortere looptijden op de geldmarkt. Europa hoeft of kan in eerste instantie niet mee en dat is duidelijk te zien in de bewegingen op verschillende delen van de rentecurves in Europa en de VS.

We illustreren dit hieronder door te kijken naar de rente voor respectievelijk de 2-jarige, 5-jarige en 10-jarige staatsleningen in Duitsland en de VS. Hierbij is de lichtblauwe lijn telkens Duitse staatsrente en de witte lijn de Amerikaanse staatsrente

2-jaarsrente: Duitsland en de VS

In deze grafiek zie je vanaf juni dat de Amerikaanse 2-jaarsrente begint op te lopen (witte lijn), terwijl de Duitse rente vlak blijft (blauwe lijn)

5-jaarsrente: Duitsland en de VS

Ook bij de 5-jaarsrente zie je een duidelijke stijging vanaf juli in de VS (witte lijn) en een vlakke ontwikkeling in Duitsland (blauwe lijn)

10-jaarsrente: Duitsland en VS

Hier wordt het interessant, want bij de 10-jaarsrentes zie je de VS en Duitsland niet uiteenlopen, maar laten de rentes een min of meer vergelijkbare beweging zien.

Wat dus blijkt, is dat vooral de kortere rentes in de VS aanzienlijker sneller oplopen dan in Europa, terwijl dit voor de 10-jaarsrente niet het geval is.

Kortom, beleggers verwachten op de korte termijn een actievere rol van de Federal Reserve dan van de ECB. Dit verklaart ook de stijging van de dollar tegenover de euro in de afgelopen periode, aangezien het relatief aantrekkelijker is geworden op geld tijdelijk op dollarrekeningen te parkeren en de kans op hogere rentes vooral in de VS speelt.

Blijven centrale banken aandelenbeleggers steunen?

Het spel van de centrale banken zal de komende weken bepalend zijn, want als het idee ontstaat dat beleidsmakers achter de 'curve' aanlopen - dat wil zeggen te weinig grip hebben op de inflatie, waardoor er op enig moment harder op de monetaire rem getrapt moet worden - zullen beleggers dat waarschijnlijk flink afstraffen.

Een abrupt einde aan het goedkoopgeldbeleid zou tot een heel ander sentiment leiden, waarbij andere belangen de koersontwikkeling bepalen en de beweeglijkheid op de beurs flink zal toenemen.

Wij kwamen onderstaand plaatje van Bloomberg tegen, dat het belang van het huidige goedkoopgeldbeleid onderstreept.

De grafiek hierboven geeft de ontwikkeling van de reële 10-jaarsrente in de VS weer. Hierbij wordt de 10-jaars obligatierente gecorrigeerd voor de geschatte inflatie over dezelfde periode.

Als de inflatie hoger is dan de rentevergoeding op schuldpapier, neemt de koopkracht van geld (in dit geval het schuldbedrag van de bijbehorende lening) af en ontstaat een negatieve 'reële' rente. Dit is de belangrijkste reden dat beleggen in obligaties steeds onaantrekkelijker is geworden vergeleken met aandelen.

In de grafiek is te zien dat de reële 10-jaarsrente in de VS al een tijdje negatief is. De koers van deze grafiek loopt contrair aan de aandelenkoersen: hoe lager de reële rente, des te aantrekkelijker het wordt om in aandelen te beleggen.

Deze negatieve correlatie is iets om goed in de gaten te houden, vooral als de langetermijntrend dreigt te draaien. We zullen niet meteen stellen dat stijgende reële rentes risicovolle activa een oplazer zullen geven, maar er zal behoorlijk wat geld van tafel gehaald worden en er komt een herbalancering tussen verschillende beleggingsklassen.

Immers, de relatieve aantrekkingskracht van aandelen ten opzichte van obligaties zal een flinke knauw krijgen, als reële rentes weer positief worden.

Kortom, beleggers zullen de komende week scherp opletten wat de belangrijkste centrale banken zeggen over het tempo waarin de monetaire coronasteun wordt afgebouwd en eventuele opmerkingen die wijzen op versnelde ingrepen om de inflatie te beteugelen.

Wel is het zo dat beleidsmakers aandelenbeurzen sinds 2009 steevast hebben gesteund met lagere rentes en steeds meer goedkoop geld. Maar of ze dat kunnen blijven volhouden? Wat wordt de kerstboodschap?

Blijf ons in deze spannende tijden volgen, ook met de Premium-bijdrage waarin we ingaan op specifieke sectoren en aandelen.

Michael Nabarro, Chartered Market Technician (CMT), Gökhan Erem, ook CMT, zijn onafhankelijke beleggingsspecialisten die beide meer dan 25 jaar werkzaam zijn in de financiële sector. Met gedegen kennis en ruime ervaring bedienen zij professionele en particuliere beleggers aan de hand van hun methodisch onderbouwde, actieve beleggingswijze.

Deze column bevat meningen en bevindingen van de auteurs. De financiële waarden die in dit schrijven genoemd worden kunnen onderdeel uitmaken van de beleggingen van de auteurs als ook van hun relaties.

Deze column is niet bedoeld als advies in enige vorm en dient als niet-gepersonaliseerde informatie over de financiële markten.